Arytmia serca: Przyczyny, objawy i leczenie
Kiedy rytm serca przyspiesza lub zwalnia bez żadnego powodu, mówimy o arytmii. Ten objaw, jeśli nie jest związany na przykład z intensywnym wysiłkiem fizycznym, powinien nas zaniepokoić. To częsty symptom chorób układu krążenia, a także wielu schorzeń przewlekłych. Arytmia towarzyszy astmie, cukrzycy i chorobom tarczycy, może być również objawem niedoboru lub nadmiaru niektórych pierwiastków. Nieleczone zaburzenia pracy serca mogą powodować duszności i omdlenia, zdarza się, że są przyczyną śmierci. Jak objawia się arytmia i czy można się przed nią uchronić?
Prawidłowo pracujące serce bije z częstotliwością 60-100 uderzeń na minutę. Częstotliwość może się zwiększać nawet do 140-160 uderzeń na minutę podczas dużego wysiłku fizycznego, na przykład biegania. Z kolei w czasie snu serce bije znacznie wolniej (40-60 uderzeń na minutę). Kiedy jednak częstotliwość bicia serca bez żadnej przyczyny spada poniżej 60 uderzeń na minutę (bradykardia) lub zwiększa się powyżej 100 (tachykardia) – mamy do czynienia z arytmią.
Przyczyny arytmii serca
Przyczyną przyspieszonego rytmu serca mogą być używki (duże ilości kawy, palenie papierosów) i narkotyki, a także silne odwodnienie organizmu i wysoka gorączka. Znacznie częściej arytmia jest jednak objawem przewlekłych chorób, takich jak anemia, astma, nadczynność tarczycy czy niedocukrzenie organizmu. Groźniejszymi przyczynami arytmii mogą być choroby serca: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, choroba wieńcowa oraz zawał.
Z kolei zbyt wolny rytm serca to zazwyczaj efekt niedoczynności tarczycy, zbyt wysokiego stężenia potasu w organizmie lub choroby niedokrwiennej serca.
Tachykardia (zbyt szybkie bicie serca) objawia się kołataniem serca – pacjenci skarżą się na uczucie dławienia i wypełnienia klatki piersiowej. Charakterystyczne jest wrażenie, jakby serce chciało się „wyrwać” z piersi. Symptomy bradykardii (zbyt wolny rytm serca) to z kolei uczucie wyczerpania, zawroty głowy i omdlenia. Spada ciśnienie krwi, a oddech jest bardziej płytki. Arytmii mogą również towarzyszyć duszności, uczucie silnego niepokoju, kłucie i dławicowy ból w klatce piersiowej, omdlenie, a nawet utrata przytomności.
Kiedy arytmia może być niebezpieczna?
Nadprogramowe, zbyt intensywne skurcze serca mogą prowadzić do tzw. częstoskurczu, który jest najgroźniejszą formą arytmii. Towarzyszy on chorobie wieńcowej i objawia się dusznościami, silnym bólem w klatce piersiowej i omdleniami. Brak leczenia częstoskurczu może powodować migotanie przedsionków i komór, co grozi zatrzymaniem akcji serca i śmiercią. Dlatego jakiekolwiek nieprawidłowości w pracy serca powinny nas skłonić do wizyty u kardiologa, by nie doprowadzić do rozwoju choroby.
Podstawą diagnostyki arytmii jest EKG, a także pomiar dobowy za pomocą Holtera (pacjent przez kilkanaście-kilkadziesiąt godzin ma podłączone minielektrody, a praca serca jest rejestrowana podczas różnych czynności). Pomocne są również badania, które potwierdzą lub wykluczą choroby przewlekłe, np. astmę czy cukrzycę.
Leczenie polega na przyjmowaniu leków antyarytmicznych. W trudniejszych przypadkach stosuje się także kardiowersję elektryczną (zabieg przeprowadza się w narkozie, a jego celem jest unormowanie rytmu serca). Jeśli serce bije zbyt wolno, konieczne może być wszczepienie rozrusznika.
