Zmiany w prawie spadkowym. Testament nagramy kamerą?
Opracowanie Łukasz Piątek
Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad zmianą przepisów dotyczących sporządzania testamentów. Nowe regulacje mają m.in. zapobiegać fałszowaniu testamentów ustnych i wprowadzić testamenty audiowizualne, czyli nagrywane przy użyciu kamery.
Testament uwieczniony kamerą
Jedna z propozycji resortu sprawiedliwości zakłada wprowadzenie nowej formy sporządzania testamentu ustnego. Testator, czyli spadkodawca, miałby możliwość utrwalenia swojej ostatniej woli na trwałym nośniku informacji, umożliwiającym ich odtworzenie, przy wykorzystaniu urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk, czyli np. kamer.
To z kolei, jak zakłada projekt, umożliwi sporządzenie testamentów największej liczbie osób będących w sytuacji zagrożenia życia.
"Większa liczba sposobów sporządzenia testamentów ułatwi testatorowi rozrządzenie własnym majątkiem na wypadek jego śmierci. Jednocześnie ryzyko sfałszowania tego typu testamentów, na przykład za pomocą sztucznej inteligencji, sprawia, że testament ustny audiowizualny nie będzie zaliczany do formy zwykłej, a szczególnej (podobnie jak testament ustny sporządzany z udziałem świadków). Sąd zbada stan świadomości i swobody testatora w chwili testowania" - czytamy w projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.
Nagrania mógłby dokonać zarówno sam testator jak i inna osoba. Wówczas w takim oświadczeniu powinien podać miejsce i datę sporządzenia testamentu. Nie będzie jednak konieczna obecność żadnych świadków.
"Każda osoba posiadająca dostęp do trwałego nośnika informacji, na którym utrwalony został testament ustny audiowizualny będzie zobowiązania dostarczyć go do sądu w terminie miesiąca od jego sporządzenia lub 3 miesięcy od chwili śmierci spadkodawcy. Sąd sporządzi protokół z odtworzenia takiego testamentu stosując dotychczasowe przepisy o protokole otwarcia i ogłoszenia testamentu. Nośnik będzie przechowywany w szafie pancernej sądu" - zakłada projekt ustawy.
Warto wiedzieć: Nie spisałeś testamentu? Sprawdź, kto po tobie dziedziczy
Jakie zmiany planuje jeszcze resort sprawiedliwości?
Projekt ustawy zakłada również skrócenie terminu na spisanie testamentu ustnego.
"Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu, treść oświadczenia woli spadkodawcy powinna być spisana niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu miesiąca od jego sporządzenia przez jednego ze świadków, z podaniem miejsca i daty złożenia oświadczenia woli, miejsca i daty sporządzenia pisma oraz wskazaniem okoliczności uzasadniających sporządzenie testamentu ustnego" - czytamy w projekcie opublikowanym na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Takie pismo musiałby zostać podpisane przez spadkodawcę i co najmniej dwóch świadków. Dzięki takiemu rozwiązaniu zostanie skrócony czas, w którym możliwe będzie spisanie treści oświadczenia testatora.
"Jeśli natomiast treść testamentu ustnego nie zostanie stwierdzona w sposób określony w projektowanym art. 952 § 2 k.c. przed otwarciem spadku, można ją będzie stwierdzić w ciągu trzech miesięcy (a nie jak dotychczas sześciu) od otwarcia spadku (tj. momentu śmierci spadkodawcy- zgodnie z art. 924 k.c.) wyłącznie przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem" - zakłada projekt.
Ma się to przyczynić do sporządzenia o wiele bardziej dokładnego oświadczenia woli testatora aniżeli przy poprzedniej regulacji. "Nie należy bowiem zapominać, że oświadczenie woli złożone przez testatora ustnie rodzi konieczność stwierdzenia treści testamentu. Jest także oczywiste jak zawodna z czasem może okazać się pamięć świadków testamentu co do treści złożonego w odległej przeszłości testamentu" - twierdzą autorzy projektu.
