Dysgrafia czyli nieumiejętność pisania

Czasami jednak ćwiczenia literek to za mało, bo tzw. brzydkie pismo nie bierze się z niestaranności, czy lenistwa dziecka, ale z nieumiejętności pisania, zwanego dysgrafią.

Jest to całkowita lub częściowa nieumiejętność pisania. Pismo dysgrafika jest nieczytelne i nieestetyczne. Brak umiejętności zapisania słów nieznanych. W jednej z odmian dysgrafii - leksykalnej - przejawia się ona pisownią zbliżoną do fonetycznej, co rodzi liczne błędy ortograficzne (żółw - żułf). Tak, jak przy każdym zaburzeniu edukacyjnym, tak i tu wczesna diagnoza pozwala na szybsze wyrównanie poziomu dziecka z jego rówieśnikami.

Najważniejsze kryteria dotyczą poziomu rozwojowego dziecka i poziomu graficznego pisma. Różnica wskazuje na problemy. Drugim ważnym kryterium jest fakt, że poziom graficzny pisma utrudnia normalne, codzienne funkcjonowanie. Jeżeli zaś chodzi o objawy to widać je przede wszystkim w estetyce pisma. Litery odtwarzane są niedokładnie, niestarannie. W obrębie wyrazów stosowane są nie właściwe proporcje liter, pismo jest nierówno zagęszczone. Ponadto można zaobserwować niejednolite ułożenie pisma (różny kąt nachylenia liter). Często brak odstępów między literami i wyrazami (nachodzą na siebie) lub też brak połączeń liter w obrębie wyrazu. Ogólnie pismo sprawia wrażenie niepewnego, wykonanego drżącą ręką.

Rodzice mogą wykonać tu wielką pracę zarówno na korzyść, jak i w przeciwnym kierunku. Dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie. Ćwiczenia polegające na przepisywaniu literek, wyrazów, czy książeczek będą nie tylko nieskuteczne, ale i zniechęcające dla dziecka. Samo pisanie sprawia mu trudność i zmuszanie go do tego jeszcze bardziej je zniechęca.

Ćwiczenia powinny dotyczyć elementów ruchu, jaki wykonujemy przy pisaniu i fragmentów liter (np. łuków). Może to być zamalowywanie dużych płaszczyzn ruchami z góry na dół i z lewej do prawej, ruchami kolistymi, malowanie kształtów łukowych po śladach. Usprawnianie dłoni można ćwiczyć poprzez sortowanie małych guzików, czy koralików, nakręcanie zabawek ze sprężynką, wyszywanie, gra w bierki.

Drobne, szczegółowe ruchy można ćwiczyć poprzez obrysowywanie szablonów, rysowanie różnorodnych szlaczków, łączenie punktów linią ciągłą, kreskowanie konturów liniami równoległymi pionowymi lub poziomymi, czy kopiowanie rysunków przez kalkę techniczną.

Ponadto można również proponować dziecku stawianie konstrukcji z klocków, układanie płaskich konstrukcji, lepienie różnych form z plasteliny, czy też tzw. wydzieranki - wyklejanki. Wszystkie te ćwiczenia usprawniają różne elementy motoryki ręki i dłoni niezbędne dla estetycznego i czytelnego pisma.

Dorota Bajczyk