Dziecko robi zakupy

Jakie umiejętności warto przećwiczyć z dzieckiem w wieku szkolnym, aby nie traciło pewności siebie poza domem? Gdy dziecko rozpoczyna naukę w szkole, dla rodziców staje się jasne, że w wielu sytuacjach będzie musiało radzić sobie samo np. pamiętać o tym, aby nie zamarudzić w szatni i na przerwie i na czas zdążyć na lekcje, albo kupić sobie drożdżówkę lub coś do picia w szkolnym sklepiku.

Aby sprostać wyzwaniom życia codziennego, twoje dziecko potrzebuje od ciebie wskazówek i wsparcia oraz możliwości trenowania określonych zachowań w bezpiecznych warunkach. Umiejętności, które warto przećwiczyć z dzieckiem, mogą dotyczyć np. skutecznej komunikacji z innymi osobami dorosłymi, szybkiego podejmowania decyzji, dobrej organizacji i zarządzania czasem a także swoimi pieniędzmi. Dzieci uczą się wielu rzeczy przez modelowanie, czyli obserwując innych w akcji.

Błędem jest jednak zakładanie, że dadzą sobie radę same, tylko dlatego, że obserwowały twoje zachowania w sklepie lub w innej społecznej sytuacji. Jeśli chcesz mieć pewność, że twoja pociecha nie straci głosu w kontakcie ze sprzedawcą, dokona dobrego zakupu i jeszcze przyniesie ci resztę, wykonaj z nią kilka ćwiczeń.

Zanim wybierzesz się z dzieckiem na pierwszą wyprawę do pobliskiego sklepu, daj mu zadanie polegające na szybkim podjęciu sensownego wyboru. Przygotuj dużą torbę, do której wrzucisz różne przedmioty - mniej lub bardziej przydatne podczas robienia zakupów (lub wyjścia o innym charakterze). Zadaniem dziecka jest przejrzenie zawartości torby i usunięcie z niej niepotrzebnych rzeczy.

Poproś dziecko, aby pozostałe, potrzebne przedmioty ułożyło w zorganizowany sposób (ważne rzeczy powinny być łatwo dostępne). Po wykonaniu ćwiczenia z sortowaniem, porozmawiajcie co należy ze sobą zabrać, kiedy wychodzi się z domu i dlaczego. Sporządźcie listę podstawowych przedmiotów potrzebnych przy wyjściu z domu (powinny się na niej znaleźć np. telefon i zegarek, portfel, klucze, karteczka z danymi kontaktowymi do rodziców).

Przed wyjściem z domu porozmawiajcie także o dobrych manierach i kulturalnych zachowaniach wobec innych ludzi. Przygotuj dziecko na to, że poza domem może napotkać wiele osób, którym należy powiedzieć "dzień dobry", albo "proszę", "przepraszam" i "dziękuję". Wyjaśnij  też w jaki sposób okazujemy innym szacunek i uprzejmość - np. otwierając i przytrzymując drzwi, idąc prawą stroną chodnika, ustępując miejsca w autobusie starszym osobom. Po takim wstępie, czas na wspólne zakupy.

Już będąc w sklepie poproś dziecko, aby włożyło do koszyka wybrane przez siebie produkty zwracając uwagę na ich cenę. Chodzi o to, aby nie przekroczyć wyznaczonej wcześniej kwoty (np. 10 lub 20 zł). Zadaniem dziecka jest także samodzielne odszukanie wybranego przez ciebie towaru na półkach. Przy kasie zwróć mu uwagę na to, że trzeba przygotować wcześniej portfel, a po zapłaceniu zabrać rachunek.

Aby nauczyć dziecko szybkiego podejmowanie decyzji oraz punktualności możesz powtórzyć to ćwiczenie, ale wyznaczając na wybór produktów określoną ilość czasu. W sklepie, w którym towar podaje sprzedawca dziecko musi już wiedzieć co chce kupić zanim podejdzie do kasy (warto wtedy wcześniej przećwiczyć skuteczną komunikację ze sprzedawcą).  W bardziej zaawansowanym wariancie tego zadania umówcie się o określonej godzinie pod sklepem.

Dzięki temu dziecko zacznie korzystać z zegarka i lepiej zarządzać czasem. Wytłumacz mu, jakie są zalety punktualności. W czasie drogi powrotnej do domu pomóż dziecku rozwijać świadomość otoczenia prosząc, aby wskazywało kierunek marszu. Już w domu warto omówić przebieg zadania, co było w nim łatwe a co trudne, co poszło dobrze a nad czym można jeszcze popracować.

Zapytaj dziecko, co można zrobić, aby przy kolejnym takim ćwiczeniu poczuło się pewniej, a następnie zaplanujcie inną wyprawę, na której dziecko może wykorzystać nabyte umiejętności. Ostatecznym celem będzie wysłanie dziecka samego do sklepu i włączenie tej czynności do stałego repertuaru obowiązków.

Gdy towarzyszysz dziecku podczas takich wyjść z domu, staraj się trzymać z boku. Dla niego to okazja, żeby zyskać pewność siebie po samodzielnym wykonaniu zadania, a dla ciebie, żeby okazać wiarę w jego umiejętności. Tylko dając dziecku okazję do samodzielności i ćwiczeń umiejętności społecznych, możesz przygotować je do radzenia sobie w życiu bez twojej pomocy.  


Małgorzata Kamińska