Czy telewizja jest dla dzieci?

Jak wykazały wyniki badań przeprowadzonych na zlecenie telewizji edukacyjnej Da Vinci Learning, stosunek rodziców do telewizji jest ściśle związany z ich postawą wychowawczą.

W raporcie przygotowanym przez instytut badawczy Interactive Research Center dokonano segmentacji, która opiera się na wzorcach konsumpcji telewizji - dzieci i dzieci z rodzicami. Pod uwagę brany był czas, który dzieci poświęcają na samodzielne oglądanie telewizji i czas, w którym cała rodzina korzysta z telewizora, a także podstawowe cechy demograficzne wszystkich członków rodziny.

Wśród badanych osób szukano grup rodziców, które różnią się ze względu na sposób korzystania z telewizji wspólnie z dziećmi.

Z punktu widzenia rodzinnego oglądania telewizji w Polsce dają się przede wszystkim wyróżnić cztery grupy osób:

Rodzice z obowiązku - to rodziny, w których dzieci są pozostawione samemu sobie i spędzają co najmniej godzinę dziennie przed telewizorem. Dla rodziców oglądanie telewizji z dziećmi pozostaje podstawą rodzinnego współżycia. Z kolei dla dzieci, telewizja stanowi jedną z podstawowych form spędzania czasu i istotnie wpływa na ich edukację. Tego typu rodzin jest w Polsce najwięcej (41,6%).

Rodzice aspiracyjni - rodziny, w których rodzice starają się spędzać czas ze swoimi dziećmi, nie tylko poświęcając go na wspólne oglądanie telewizji. Matkom i ojcom z tej grupy nie zawsze udaje się codziennie wygospodarować wystarczającą ilość czasu swoim pociechom. Dzieci pochodzące z tych rodzin korzystają również z internetu i mają oparcie w swoich rówieśnikach oraz rodzeństwie. Telewizja to dla nich jedno z wielu źródeł informacji o świecie. W Polsce niemal ponad jedna piąta rodzin należy do tej kategorii (22,2%).

Rodzice zajęci sobą - grupa rodzin, w których rodzice prawie w ogóle nie poświęcają czasu swoim dzieciom i w konsekwencji w ogóle nie oglądają wspólnie telewizji. Dzieci - pozostawione same sobie, swój czas poświęcają niemal wyłącznie na oglądanie telewizji. Tego typu rodzin jest najmniej w Polsce (17,4%), a telewizja jest (obok szkoły i rówieśników) dla dzieci głównym źródłem wiedzy na temat otaczającej ich rzeczywistości.

Spójne rodziny - to niemal modelowy przykład rodzin z tzw. pokolenia Y, w których rodzice wspólnie ze swoimi licznymi pociechami spędzają dużo czasu, w tym także na oglądaniu telewizji. Również i tych rodzin jest niewiele (18,7%), jednak to w nich dzieci czują się najbardziej doceniane i wspierane przez rodziców.

- W rodzinach z co najmniej dwojgiem dzieci, rodzice częściej spędzają czas wspólnie z dziećmi i często oglądanie telewizji to jedna z form wspólnych aktywności. W rodzinach z jednym dzieckiem rodzice zdecydowanie rzadziej spędzają czas z dziećmi, a telewizja raczej dzieli, niż łączy rodziny - powiedział socjolog dr Albert Hupa, Interactive Reasearch Center.

Jak wykazały analizy, stosunek rodziców do wychowania, jest ściśle związany z ich oceną wpływu telewizji na dzieci.

Najgorsze zdanie o wpływie telewizji na dzieci mają rodzice, którzy nie poświęcają większej uwagi dziecku i pozostawiają je samemu sobie przed włączonym telewizorem. Pozytywne zdanie o wpływie telewizji mają zaś ci rodzice, którzy oglądają telewizję razem z dziećmi, przez co prawdopodobnie dokonują właściwej selekcji emitowanych programów, potrafią wybrać to, co będzie stosowne dla ich potomka.

W Polsce dzieci oglądają telewizję niemal codziennie (95,1%). Wśród oglądanych przez dzieci oraz wspólnie z rodzicami programów przeważają zdecydowanie bajki i kreskówki (87,9%). Dzieci oglądają te same rodzaje programów w samotności, co z opiekunami. 51,9% dzieci często ogląda

TV z jednym rodzicem, a zdecydowanie rzadziej (20,0%) z obojgiem rodziców - telewizja nie integruje wszystkich członków rodziny.

Oczekiwania rodziców względem telewizji

Rodzice deklarują, że chcieliby oglądać w telewizji więcej treści edukacyjnych.

Większość rodziców, świadoma zagrożeń płynących z nieselektywnego korzystania z telewizji, poszukuje takich programów, które z jednej strony w sposób bezpieczny pozwoliłyby dziecku na samodzielne oglądanie telewizji, a równocześnie nie nudziłyby dorosłego - pozwoliły mu zaangażować się w świat dziecka, rozmawiać, organizować wolny czas. Chcą traktować telewizję zarówno jako wstęp do zabawy - głównej aktywności dziecka - jak i narzędzie do poznawania świata, poszerzania wiedzy o nim - skomentowała wyniki badań dr Magdalena Śniegulska, ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.

Aż 88,2% rodziców chciałoby aby telewizja była bezpieczna dla ich dzieci. Aby rodzice uznali telewizję za bezpieczną dla ich pociech, oczekują, że będzie ona zawierała mniej treści agresywnych i wulgarnych.

Ponad połowa rodziców chce, by telewizja pobudziła ich dziecko do działania oraz inspirowała do eksplorowania otaczającego świata. Rodzice oczekują, że telewizja nie tylko dostarczy gotowej wiedzy, ale także wzbudzi w dziecku ciekawość poznawczą.

- Coraz więcej rodziców deklaruje gotowość zmiany w traktowaniu telewizji już nie jako "wyłącznika" dziecka - podczas posiłku, kiedy sami są zmęczeni, kiedy dzieci się nudzą, ale raczej jako "włącznika" do wspólnej aktywności - dodała dr Magdalena Śniegulska, SWPS.

Rodzice chcieliby aby telewizja angażowała całą rodzinę. Prawie połowa przyznaje, że nie ma w obecnej ofercie telewizyjnej kanałów edukacyjnych atrakcyjnych dla wszystkich członków rodziny. Rodzice zaznaczają, że chętnie wzięliby udział w procesie edukacji swoich dzieci, gdyby oferta edukacyjna telewizji była bogatsza.

Raport wskazuje jednoznacznie, że istnieje ogromne zapotrzebowanie na polskim rynku na wartościowe, edukacyjne, pozbawione agresji przekazy telewizyjne. Polscy rodzice oczekują, że telewizja wesprze ich w ich wychowawczej misji, pomoże w generowaniu nowych sposobów spędzania czasu i zachęci do poznawania świata.