Nauka potwierdza popularny mit

W czasie snu mózg jest w stanie nauczyć się pewnych zależności, które mogą wpłynąć na nasze zachowanie po przebudzeniu - wynika z badań opublikowanych w piśmie "Nature Neuroscience".

Wiemy, że sen pełni bardzo ważną rolę w procesie uczenia się, gdyż nabyte przez nas informacje ulegają wtedy utrwaleniu, jednak trudności sprawia badanie tego, czy umysł potrafi przyswoić wówczas nowe wiadomości, np. uczyć się języków obcych. Musimy chociażby mieć pewność, że badani rzeczywiście śpią podczas "lekcji" - zauważa prowadzący badania Anat Arzi z Instytut Nauki Weizmanna w Izraelu. 

Choć większość dotychczasowych badań dotyczących przyswajania informacji werbalnych podczas snu nie wykazała, że budzimy sie z dodatkową wiedzą, Arzi wraz z nadzorującym prace prof. Noamem Sobelem dowiedli, że mózg jest w stanie nauczyć się pewnych zależności. 

Podczas swoich eksperymentów wykorzystali mechanizm warunkowania. W obecności śpiących uczestników odtwarzano cichy dźwięk, po którym następował bodziec zapachowy. Podobnie, jak w stanie świadomości, oddech badanych stawał się głębszy, gdy zapach był ładny, a płytszy, gdy nie był on przyjemny. Po pewnym czasie wystarczyło samo odtworzenie dźwięku, by śpiące osoby modyfikowały głębokość swojego oddechu. 

Badani spali w specjalnie zaprojektowanych monitorowanych salach; jeżeli uczestnik obudził się nawet na chwile podczas eksperymentu, jego wyniki nie były brane pod uwagę.

Następnego dnia po przebudzeniu badano reakcję uczestników na te same dźwięki, które odtwarzano w nocy - również bez dodatkowych bodźców zapachowych. Choć żadna z osób nie była świadoma, że słyszała je podczas snu, ich oddech mówił sam za siebie - w zależności od dźwięku stawał się odpowiednio głębszy lub płytszy.

Wykorzystanie warunkowania może wydawać się dość prostą metodą, jednak ma ona wiele zalet - podkreślają badacze. Po pierwsze nie powoduje budzenia się uczestników, a mimo to zmusza mózg do przetwarzania informacji angażując m.in. hipokampa tj. strukturę odpowiedzialną za pamięć. Po drugie, zmiany związane z oddechem można łatwo zaobserwować.

Podczas kolejnego eksperymentu Arzi i Sobel zastosowali warunkowanie tylko w fazie REM charakteryzującej się szybkimi ruchami gałki ocznej lub tylko podczas fazy SEM, czyli tzw. snu głębokiego. Co ciekawe, okazało się, że odpowiedź na bodziec dźwiękowy była silniejsza podczas fazy REM, jednak skutki warunkowania w stanie świadomości były widoczne tylko wówczas, gdy miało ono miejsce w fazie głębokiego snu.

- Skoro już wiemy, że pewien rodzaj uczenia się podczas snu jest możliwy, pragniemy zbadać, gdzie leżą granice i jakie informacje mogą zostać przyswojone, a jakie nie - mówi Arzi.