Reklama

"Nastolatki. Kiedy pozwolić? Kiedy zabronić?"

Rodzice dorastających dzieci często zadają sobie pytania, jak powinni postępować wobec swoich pociech? Z pomocą przychodzi poradnik "Nastolatki. Kiedy pozwolić? Kiedy zabronić?" Roberta Mackenzie.

Oto fragment rozdziału pierwszego pt. "Kim jest nastolatek o trudnym charakterze?"

Czy wasze nastoletnie dziecko testuje ustalone przez was zasady i waszą władzę? Czy robi tak już od najwcześniejszych lat? Czy reagujecie na to w skrajny sposób i zastanawiacie się, czy wasze dziecko jest normalne? Witam w klubie. Oto kilka podstawowych faktów dotyczących nastolatków obdarzonych trudnym charakterem, które pozwolą wam lepiej zrozumieć zachowanie waszego dziecka oraz wywołane tym zachowaniem wasze reakcje.

Nastolatki o trudnym charakterze są całkowicie zdrowe.

Reklama

Prawdopodobnie martwiliście się o to, czy z waszym dzieckiem jest wszystko w porządku, kiedy nauczyciele lub krewni mówili wam, że jego zachowanie przybiera ekstremalne formy. Wspomniane osoby najpewniej miały rację, jednak "ekstremalne" nie znaczy "niezdrowe". Nastolatki obdarzone trudnym charakterem są na ogół zdrowe, posiadają jednak skrajne cechy temperamentu, które w okresie adolescencji uwydatniają się i nasilają.

Są do granic możliwości naładowane emocjami, lecz nie oznacza to, że ich mózg uległ uszkodzeniu bądź że mają zaburzenia emocjonalne albo jakiś inny defekt. U większości z nich, choć nie u wszystkich, nie diagnozuje się żadnych problemów. Życie jednak nie jest proste ani jednowymiarowe. Pewne nastolatki z trudnym charakterem cechują także zaburzenia w uczeniu się, nadaktywność, problemy emocjonalne lub inne specjalne potrzeby, lecz sam trudny charakter nie jest oznaką choroby.

Nastolatki o trudnym charakterze różnią się między sobą.

Każdy nastolatek o trudnym charakterze to wyjątkowa osoba obdarzona typowym dla siebie temperamentem. Nie ma dwóch, których zachowania byłyby identyczne. Oczywiście wszystkie nastolatki testują wytrzymałość swoich rodziców i zachowują się w ekstremalny sposób, nie robią tego jednak w tym samym stopniu. Niektóre naciskają słabiej, inne mocniej. Jeszcze inne okazują się wręcz nie do wytrzymania.

Nastolatki o trudnym charakterze niełatwo zrozumieć.

Temperament kształtuje nasze myślenie, uczenie się i zachowanie. Kiedy inni myślą i zachowują się tak jak my, gotowi jesteśmy się z nimi identyfikować i lepiej rozumiemy ich doświadczenia. Kiedy jednak inni myślą, uczą się i zachowują odmiennie od nas, nie jest nam łatwo ich zrozumieć ani identyfikować się z ich zachowaniem.

"Dlaczego tak postępują?" - pytamy samych siebie. Z naszej perspektywy ich zachowanie jest niezrozumiałe i nie ma żadnego sensu. Obecnie nastolatki dorastają w całkowicie innym świecie niż ich rodzice. Jeśli dodamy do tego temperament i cechy typowe dla adolescencji, otrzymamy wybuchową mieszankę wywołującą konsternację. Nastolatki o trudnym charakterze, a tak naprawdę wszystkie nastolatki, niełatwo jest zrozumieć z tego właśnie powodu. Gdy poznacie temperament waszego dziecka oraz sposób, w jaki tenże temperament kształtuje jego zachowanie, wówczas te zachowania, które wydawały się wam niezrozumiałe, zaczną nabierać sensu.

Wychowywanie nastolatka o trudnym charakterze nie jest łatwe i wymaga dyscypliny.

To wydaje się oczywiste. Nastolatkom, które nieustannie wystawiają nas na próbę, należy często wyznaczać granice. Uznając to stwierdzenie za fakt, a nie powód do zmartwień, zauważycie u siebie zmianę nastawienia i perspektywy. Tak było w moim przypadku. Zacząłem rozumieć zachowanie syna i przestałem traktować personalnie jego próby testowania moich granic. Zdałem sobie sprawę z tego, że jego rolą jest wystawianie mnie na próbę, a moją - wyznaczanie jasnych, niezachwianych granic i odpowiednie wychowywanie. Zmiana mojej perspektywy nie poprawiła zachowania Iana, z pewnością jednak sprawiła, że moje życie stało się mniej stresujące.

Nastolatki o trudnym charakterze nie reagują na te metody dyscyplinowania, które sprawdzają się w przypadku innych nastolatków.

Dlaczego nastolatki reagują tak odmiennie na te same prośby? Jedne współpracują, inne się przeciwstawiają. Czy problem tkwi w przeciwstawiającym się nastolatku, czy raczej w poleceniu? Rodzice najczęściej są zdezorientowani, gdy ich najlepsze metody wychowawcze sprawdzają się w przypadku jednego dziecka, a w przypadku drugiego nie odnoszą żadnego skutku. To okaże się mniej konsternujące, gdy weźmiemy pod uwagę zróżnicowanie temperamentu.

Posłuszne nastolatki będą współpracować bez względu na zastosowane podejście wychowawcze, nawet nieskuteczne, współpraca jest bowiem ich podstawowym pragnieniem. Zapewniają swoim rodzicom szeroki margines tolerancji na nieskuteczność. Nastolatki o trudnym charakterze nie zareagują na nieskuteczne metody dyscyplinowania. Aby podjąć decyzję o współpracy, wymagają wyznaczania jasnych i stanowczych granic oraz wyciągania konsekwencji. Nieodpowiednie wyznaczanie granic to prosta droga do prób sił z nastolatkiem o trudnym charakterze.

Nastolatki o trudnym charakterze uczą się inaczej niż ich rówieśnicy.

Nastolatki obdarzone trudnym charakterem muszą wszystko poznać na własnej skórze. Muszą więc doświadczyć konsekwencji swoich złych wyborów i zachowań, żeby nauczyć się tego, czego chcemy je nauczyć. Nie wystarczy jedynie zakomunikować, że w naszym domu nie słucha się głośno muzyki.

Nastolatkowi o trudnym charakterze trzeba wyłączać muzykę lub skłaniać go do założenia słuchawek za każdym razem, gdy postanowi przetestować wyznaczone granice i słuchać muzyki na cały regulator. Taki styl uczenia się może wydawać się frustrujący i dezorientujący - zupełnie inaczej uczą się posłuszne nastolatki, które reagują na pierwsze polecenie. Poznawanie wszystkiego na własnej skórze to też skuteczna metoda uczenia się. Jest tylko bardziej wymagająca dla rodziców.

Nastolatki o trudnym charakterze wzbudzają u innych silne reakcje.

Jak się czujecie, gdy wasze nastoletnie dziecko podważa wasze zasady i autorytet? Jesteście rozgniewani? Sfrustrowani? Skonsternowani? Zastraszeni? Onieśmieleni? Zawstydzeni? Czujecie się winni? Nieporadni? Zniechęceni? Urażeni? Wyczerpani? A może przepełnia was mieszanka wszystkich tych uczuć? Wszystko to są normalne reakcje na skrajne zachowanie. Nastolatki o trudnym charakterze często wywołują napięcie w małżeństwie rodziców, są przyczyną konfliktów między rodzeństwem oraz źródłem innych problemów w rodzinie.

Nauczenie się powściągania własnych reakcji to jedno z największych wyzwań, jakim musicie sprostać, by przetrwać burzliwy okres adolescencji waszego dziecka. Jest dużo prawdy w starym powiedzeniu, że nastolatki zostały nam dane po to, by nauczyć nas cierpliwości.

Adolescencja to okres, który przemija, nawet u dzieci z trudnym charakterem.

Wreszcie dobra wiadomość: adolescencja nie trwa wiecznie! To prawda, że wasz nastolatek będzie musiał przejść proces dojrzewania fizycznego i emocjonalnego, tak jak wszyscy jego rówieśnicy, i że będzie musiał poradzić sobie po drodze z pewnymi ważnymi zadaniami rozwojowymi. Niemniej jednak najintensywniejsza część tego procesu ma charakter przemijający. Trudno o tym pamiętać, kiedy dominują niepokój i zamieszanie, lecz wszystko to przemija i życie staje się prostsze.

Nastolatki przypominają film, a nie zdjęcie. Dorastają i zmieniają się, najczęściej na lepsze. Zobaczycie, że temperament, z jakim wasze dziecko wchodzi w okres adolescencji, jest tym samym, który ujawni się, gdy rozpocznie się dorosłość.

Odpowiednio pokierowane nastolatki z trudnym charakterem mogą się stać odpowiedzialnymi, współpracującymi, dynamicznymi i osią gającymi sukcesy dorosłymi.

Kiedy już odkryjecie, że wasze nastoletnie dziecko ma trudny charakter, będziecie musieli odpowiedzieć na pytanie, jak sobie z tym poradzić. Do wyboru macie kilka możliwości. Możecie walczyć z dzieckiem i starać się je kontrolować. Możecie się poddać i pozwolić się kontrolować.

Możecie wreszcie zaakceptować temperament waszego nastolatka, pogodzić się z nim i nauczyć się odpowiednio nim kierować. Wybór należy do was. Cechy, które tak wielu z nas doprowadza ją do wściekłości, mogą się zamienić w siłę, jeśli zrozumiemy nasze dzieci i skierujemy je na odpowiednią ścieżkę rozwoju. Jak zobaczycie w dalszej części książki, macie ogromny wpływ na to, jak rozwinie się wasze nastoletnie dziecko.



Fragment książki
Dowiedz się więcej na temat: nastolatki
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama