Reklama

Jak rozwija się mózg w okresie płodowym i pierwszych latach życia dziecka?

​Mózg dziecka kształtuje się przez cały okres ciąży oraz intensywnie rozwija w pierwszych latach życia. W jaki sposób rodzice mogą wspierać jego rozwój podczas 1000 pierwszych dni życia dziecka?

Poszczególne części układu nerwowego rozwijają się w różnym tempie. Początkowo dojrzewają rejony odpowiadające za podstawowe funkcje życiowe, jak oddychanie, a w następnej kolejności te obszary mózgu, które regulują złożone aktywności, np. mowę. Jednym ze znaczących składników, mających wpływ na prawidłowy rozwój organizmu dziecka już w łonie mamy, jest wielonienasycony kwas tłuszczowy DHA. Jego dobroczynne działanie wspomaga m.in. prawidłowy rozwój wzroku i mózgu. 

Od komórki do narządu

Kształtowanie się mózgu jest złożonym i długotrwałym procesem, który rozpoczyna się już w okresie płodowym. Na początku, pomiędzy 6. a 7. tygodniem ciąży, kształtują się półkule kory mózgowej, jednak tkanka ta pozostaje jeszcze gładka i niezróżnicowana. Przed upływem 10. tygodnia życia mózg jest już złożonym i wyspecjalizowanym narządem. Jest to czas, który według opinii ekspertów oddziela okres embrionalny od płodowego. 

Reklama

Około 5. miesiąca ciąży powstają komórki nerwowe odpowiedzialne za rozpoznawanie smaku, zapachu, dźwięku, światła i dotyku. Po 20. tygodniu ciąży dziecko jest zdolne do odczuwania bólu, a w 25.-28. tygodniu reaguje na głos mamy. W tym czasie rozwija się także umiejętność zaciskania dłoni oraz odruch ssania – praktycznie wykorzystywany później podczas karmienia piersią. 

Z chwilą przyjścia na świat mózg dziecka liczy już 100 miliardów komórek nerwowych nazywanych neuronami, między którymi istnieją tysiące połączeń (synaps). Przez najbliższe dwa lata, gdy dziecko będzie intensywnie poznawać otaczającą je rzeczywistość, w jego mózgu w każdej sekundzie powstawać będą dwa miliony nowych połączeń, tak aby w szczytowym momencie rozwoju każdy neuron wyposażyć w 15 000 synaps.

Wielkość mózgu dziecka w ciągu pierwszego roku życia zwiększa się trzykrotnie, zaś masę mózgu osoby dorosłej osiągnie dopiero po piątych urodzinach. W okresie płodowym i w pierwszych latach życia intensywnie rozwijają się także narządy zmysłów. Dzięki bliskości z mamą niemowlę wsłuchuje się w bicie jej serca, rozpoznaje zapach jej skóry, a także zaczyna śledzić ruchy otaczających je przedmiotów, co jest możliwe dzięki stopniowemu kształtowaniu się ostrości widzenia oraz zdolności rozróżniania kształtów i barw. By mózg rozwijał się prawidłowo, a dziecko mogło w pełni poznawać otaczający je świat, powinny być mu dostarczone odpowiednie składniki odżywcze. 

Istotna rola nienasyconych kwasów tłuszczowych

Składnikami, które wpływają na rozwój i zdrowie niemowląt i małych dzieci są wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Szczególne znaczenie mają kwasy: DHA i alfa-linolenowy, należące do grupy kwasów omega-3. Kwasy z grupy omega-3 są składnikami budulcowymi błon komórkowych oraz wpływają na funkcjonowanie komórek nerwowych i połączeń odpowiadających za przekazywanie bodźców pochodzących z otoczenia, np. dźwięku. Ich zwiększoną liczbę stwierdzono w błonie komórek nerwowych i siatkówki oka, właśnie dlatego niemowlęta potrzebują ich w odpowiedniej ilości do prawidłowego rozwoju.  

Organizm człowieka nie jest zdolny do wytworzenia wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, dlatego należy zadbać o ich odpowiednią podaż w diecie – zarówno mamy w czasie ciąży oraz karmienia piersią, jak i dziecka na etapie rozszerzania diety. Źródłem kwasu DHA są ryby, orzechy włoskie czy olej lniany. Jeśli takie będzie zalecenie lekarza, kobieta w ciąży lub matka karmiąca piersią powinna stosować też odpowiednie suplementy. Zespół Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego zaproponował w swych rekomendacjach dzienną suplementację wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi dla wszystkich kobiet ciężarnych na poziomie 200-300 mg DHA. W przypadku niskiego spożycia ryb przez przyszłe mamy dawka suplementacji powinna wynosić 400-600 mg na dobę.

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w ciągu 6. pierwszych miesięcy życia dziecka wyłącznym pokarmem, który najlepiej zaspokaja potrzeby wrażliwego organizmu dziecka, jest mleko matki. Stanowi ono źródło m.in. tłuszczów dostarczających energię oraz kluczowych dla prawidłowego rozwoju mózgu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. 

„Jeżeli z jakichś powodów mama nie może karmić piersią, istotne jest stosowanie odpowiednich preparatów mleka modyfikowanego, a w przypadku alergików – mieszanek mlekozastępczych. Skład mleka modyfikowanego jest opracowywany przez ekspertów tak, aby był jak najbardziej zbliżony do składu pokarmu kobiecego, a tym samym również wspierał rozwój mózgu i odporności niemowlęcia” – mówi lek. med. Agnieszka Rudzka-Kocjan, pediatra, ekspert BebiProgram.pl. 

Mózg człowieka jest prawdziwym centrum dowodzenia, koordynującym pracę innych narządów i układów, a także przebieg wielu procesów zachodzących w organizmie. Solidnym wsparciem prawidłowego rozwoju układu nerwowego jest zbilansowany sposób żywienia przyszłej mamy oraz zapewnienie w diecie dziecka odpowiedniej ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3, które są ważne w procesie rozwoju mózgu.  

 Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt. Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza. 


materiały prasowe
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy