Dlaczego twój maluszek...

Rodzice często nie wiedzą, jak powinni zareagować w sytuacji, kiedy ich dziecko chce wymusić coś krzykiem lub płaczem, jest uparte i krnąbrne.

To trudne, zwłaszcza jeśli świadkami złości szkraba są inni ludzie, a cała scena ma miejsce np. na środku wielkiego sklepu.

Mama lub tata często tracą wtedy cierpliwość i starają się na wszystkie sposoby uspokoić malucha.

Mają przy tym wrażenie, że ich pociecha zachowuje się tak specjalnie, robi im na złość. Tymczasem takie "niegrzeczne" zachowanie oznacza, że... brzdąc prawidłowo się rozwija.

Razem z naszym ekspertem, Heleną Turlejską-Walewską, psychologiem dziecięcym, chcemy rozwiać twoje wątpliwości dotyczące tego, jakie zachowania smyka są normalne, a jakie mogą budzić niepokój. Podpowiemy też, jak przetrwać trudne chwile o raz kiedy należy reagować.

Mój synek nigdy nie bał się obcych, przeciwnie - był zaciekawiony i cieszył się, kiedy mu przedstawiałam nową "ciocię". Niedawno skończył 8 miesięcy i wszystko się zmieniło. Teraz wybucha płaczem, jak tylko zobaczy w domu kogoś obcego. Dlaczego? Ania, mama Mateusza

Około 8. miesiąca życia maluszek zaczyna przejawiać nieufność w stosunku do osób, których nie zna. Płacze lub krzyczy, gdy obca osoba próbuje nawiązać z nim kontakt, szuka ratunku w ramionach mamy. Dlaczego tak się dzieje? Na początku malec rozpoznaje bliskich, opierając się na doznaniach zmysłowych: dotyku i zapachu.

Wraz z upływem czasu jego umiejętności są oczywiście coraz większe. Gdy skończy sześć miesięcy, potrafi już zorientować się, z kim ma do czynienia na podstawie tego, co widzi. Dlatego zaczyna zachowywać dystans - nie wie przecież, czego może się spodziewać po kimś, kogo dopiero zobaczył.

To normalny i pożądany etap rozwoju: dziecko uczy się rozróżniać "swoich" i "obcych". Jeśli nowa osoba nie będzie od razu zagadywać malca ani dotykać go, szkrabowi łatwiej będzie się z nią oswoić.

Dziecko nie tylko okazuje bardzo silny lęk wobec obcych, ale w ogóle unika kontaktu lub jeśli jest mu obojętne, kto się nim zajmuje. Wtedy dobrze byłoby skonsultować się z psychologiem.

Adaś ma 10 miesięcy i jest bardzo żywym dzieckiem. Ostatnio muszę wyjątkowo na niego uważać, bo rzuca wszystkimi przedmiotami, jakie znajdą się w zasięgu jego rączek. Robi to także, kiedy odwiedzamy znajomych. Wtedy nie mogę go spuścić z oka,bo boję się, że niechcący może zrobić coś innemu dziecku. Emil, tata Adama

Gdy maluch kończy 9 miesięcy, następuje intensywny wzrost jego umiejętności poznawczych. Maleństwo zaczyna pamiętać, co trzymało przed chwilą w ręku i szuka utraconej zabawki. Rzucając jakimś przedmiotem, sprawdza jego właściwości (jaki ma ciężar, jak szybko leci itd.), ale też ćwiczy nowo nabytą pamięć krótkotrwałą.

Należy wtedy stosować zasadę ograniczonego zaufania i zwracać uwagę na to, co bierze do rąk. Trzeba nauczyć go, że nie wolno rzucać jedzeniem, piciem, a przede wszystkim przedmiotami, które mogą się rozbić.

Brzdąc ciska wszystkim, co jest w jego zasięgu, ale nie interesuje go los porzuconego przedmiotu. Poradź się też psychologa w przypadku, gdy 9-10-miesięczny smyk nie chce się bawić w chowanego ani w zabawy typu "a kuku".

Moja roczna córeczka z zapałem przetrząsa zawartość wszystkich szafek i szuflad, do których ma dostęp. Po moich upomnieniach Kasia przerywa tylko na chwilę, a potem nadal robi bałagan. Weronika, mama Kasi

Maluchy między 10. a 15. miesiącem życia odkrywają, że przedmioty można wkładać jedne do drugich, a potem je wyjmować. Dlatego właśnie wszelkie pudełka, szafy i pojemniki są dla nich fascynujące. Kryje się w nich przecież tyle ciekawych rzeczy, które można wyrzucić na podłogę i bawić się nimi na różne sposoby!

Aby odwrócić uwagę malca od szafek, warto mu kupić klocki. Należy także zabezpieczyć te szafki i szuflady, których szkrab absolutnie nie może otwierać (np. ze środkami czystości).

Twoja pociecha nie próbuje opróżniać żadnych pojemników. Niewykluczone, że brakuje jej po prostu zachęty do poznawania otoczenia. Spróbuj zmobilizować swojego smyka do aktywności, pokazując mu np. pudło pełne starych pocztówek czy niewielkich plastikowych piłeczek.

Odkąd Kinga skończyła 18 miesięcy, regularnie dostaje ataków histerii. Przyczyny bywają bardzo błahe. Zdarza się, że płacze przez pół godziny, bo np. nie może znaleźć swojego ulubionego flamastra albo dlatego, że nie chcę jej dać zbyt dużo gazowanej wody itp. Nigdy nie wiem, co wytrąci ją z równowagi. To bywa naprawdę bardzo frustrujące. Agnieszka, mama Kingi

Dzieci w tym wieku odkrywają, że mają wpływ na rzeczywistość. Nagle zdają sobie sprawę z tego, że mogą sprzeciwić się rodzicom. Próbują wszystko robić same i badają, jakie granice wyznaczają im mama z tatą. Źle przy tym znoszą odmowę, więc gdy spotykają się z zakazem lub nie mogą dostać tego, czego chcą, głośno protestują.

Dwuletnie dzieci manifestują swoją wolę intensywnym płaczem czy wybuchami złości, bo nie potrafią jeszcze zrobić tego w żaden inny sposób. Tak zwany bunt dwulatka to normalny i potrzebny etap w rozwoju.

Dziecko nie wykazuje zainteresowania samodzielnym działaniem albo jest zbyt grzeczne. Może to być objawem problemów rozwojowych. Warto także zasięgnąć rady specjalisty, gdy ataki złości są częste i bardzo niewspółmierne do przyczyny. ...nie chce spać w swoim łóżku Ola ma prawie dwa lata. Od urodzenia spała sama, w łóżeczku obok naszego. Nie było z tym problemu.

Sytuacja się zmieniła, kiedy Oleńka dostała własny pokój i zaczęła w nim spać. Pokazaliśmy jej, jak wyjąć szczebelki z łóżeczka i teraz co noc przychodzi do naszej sypialni. Nie bardzo wiemy, co powinniśmy zrobić. Magda, mama Oli

Dwulatek ma bujną wyobraźnię. Zabawki w jego pokoju nocą "ożywają", na ścianach obserwuje dziwne cienie i światła. Dodatkowo szkrab intensywniej przeżywa to, co zdarzyło się w ciągu dnia (np. sprzeczkę rodziców czy kreskówkę, w której pojawił się potwór). Wszystko to powoduje, że maluszek potrzebuje bliskości mamy i taty.

Jeśli rodzice nie mają nic przeciwko spędzaniu części nocy z brzdącem, warto mu na to pozwolić. Gdy przywyknie do nowych warunków, sam zrezygnuje z nocnych spacerów.

Z rożnych względów nie chcecie spać z maluchem w jednym łóżku. Gdy przyjdzie, trzeba go czule przytulić, ale potem odprowadzić do jego łóżeczka.

Mój dwuletni Ernest w piaskownicy cały czas próbuje odebrać innym maluchom ich łopatki, foremki czy samochodziki. Nie daje sobie wytłumaczyć, że każde dziecko ma własne zabawki. Alina, mama Ernesta

Smyk w tym wieku niechętnie dzieli się własnymi rzeczami, za to często zabiera je innym dzieciom. Nie potrafi jeszcze dzielić się i współpracować. To czas, gdy skupia się na własnych potrzebach. SZUKAJ POMOCY, GDY: Maluch jest agresywny: bije dzieci oraz stanowi dla nich zagrożenie. Poradź się też psychologa, gdy smyk nie radzi sobie ze złością.

Choć życie z małym buntownikiem nie jest najłatwiejsze, pociechą może być to, że zawsze w końcu przychodzi moment, gdy malec daje wytchnąć swoim rodzicom. Dla rozwoju dziecka charakterystyczne jest, że po każdym trudnym wychowawczo okresie następuje czas względnego spokoju. Od 12. tygodnia życia maluszka do ukończenia przez niego roku zmiany te występują mniej więcej co miesiąc, a od roku do dwóch lat - co 3 miesiące.

Jeśli masz wątpliwości, czy właściwie postępujesz ze swoim malcem, możesz poradzić się specjalisty albo sięgnąć po odpowiednią książkę."Kłopotliwe zachowania dzieci.

"Mądre reakcje w trudnych sytuacjach", Justyna Korzeniewska, Wydawnictwo RM Poradnik przybliża skomplikowany świat dziecka i wyjaśnia motywy trudnych niekiedy dla rodziców zachowań najmłodszych.

"Dziecko z bliska", Agnieszka Stein, Mamania. Z tej książki dowiesz się m.in., jak pomóc maluszkowi rozpoznawać i wyrażać własne emocje oraz gdzie postawić mu granice.

"Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat", L.B. Ames, S. M. Baker, F. Ilg, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Książka przedstawia trudności naturalnie pojawiające się w rozwoju malca oraz takie, które wymagają interwencji z zewnątrz.

Konsultacja: Helena Turlejska-Walewska, psycholog dziecięcy. Tekst: Maria Skrzypek